Борис Николаевич Попов (30 июня 1938 — 27 февраля 2011) — советский и российский учёный, философ, доктор философских наук, заведующий кафедрой культурологии, культуролог, социолог, эстетик, литературный критик. Заслуженный деятель науки Республики Саха (Якутия), академик Российской академии социальных наук, член Союза писателей СССР и Союза журналистов России, почетный гражданин Чурапчинского улуса.

Биография
Родился Борис Николаевич 30 июня 1938 года в селе Чурапча в Якутии в семье колхозников. Завершив обучение в Арылахской и Кытанахской школах, поступил обучаться в Чурапчинское педагогическое училище, затем получил образование в Якутском педагогическом училище. Высшее образование получил в 1965 году, завершив обучение в Якутском государственном университете. Оставлен работать при кафедре философии. В 1971 году успешно защитил диссертацию на соискание ученой степени кандидата философских наук по теме: «Соотношение категорий счастья и смысла жизни». Был утверждён в должности руководителя социологических исследований Якутского научного центра, а затем с 1971 по 1975 годы являлся главным учёным секретарем Президиума Якутского научного центра. Трудился в институте гуманитарных исследований, был поэтапно старшим, ведущим научным сотрудником, а потом заведующим отделом социологии и права.

В 1989 году защитил диссертацию на соискание ученой степени доктора философских наук по теме: «Общее и национально-особенное в семейной культуре народов Севера-Востока России».

С 1991 года работал заведующим кафедрой культурологии Якутского государственного университета. В 2003 году за создание комплекса учебных пособий для студентов вузов ему была присуждена Государственная премия Республики Саха (Якутия) в области науки.

Б. Н. Попов увлечённо занимался исследованиями социально-философских и социально-демографических проблем института семьи (фамилистика). В 1955 и 2000 годах под его руководством впервые в России была разработана «Семейная политика Республики Саха (Якутия) в конце ХХ и начале XXI века: стратегия и тактика». За выдающиеся достижения в исследованиях социальных проблем института семьи Попову был вручен «Золотой Знак ООН».

Профессор является автором более 300 научных статей, 30 монографий, научно-популярных, публицистических, литературно-критических книг и учебных пособий, опубликованных в различных издательствах страны. Им были подготовлены доктора наук по философии и политологии, кандидаты наук по философии, культурологии, социологии и педагогике.


  Концептуальная идея Б. Н. Попова «Экология души» превратилась в общественное движение, что послужило основой для создания первым президентом Республики Саха (Якутия) М. Е. Николаевым Академии духовности Республики Саха (Якутия).


Борис Николаевич Попов-Барылҕан

Борис Николаевич Попов - литературнай кириитик, публицист, СӨ наукатын үтүөлээх деятелэ, наукаҕа уонна үөрэҕириигэ Государственнай бириэмийэтин лауреата, философскай наука доктора, профессор, наука уонна искусство Петровскай академиятын, Россия Социальнай наукаларга Академиятын академиктара, Үрдүкү оскуола Норуоттар икки ардыларынааҕы Академиятын чилиэн-кэрэспэдьиэнэ, 1972 сыллаахтан Россия Суруналыыстарын сойууһун уонна 1993 сыллаахтан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһун чилиэннэрэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин наукаҕа уонна техникаҕа Государственнай бириэмийэтин лауреата. Чурапчы улууһун Бочуоттаах олохтооҕо.
Борис Николаевич 1938 сыллаахха бэс ыйын 30 күнүгэр Чурапчыга төрөөбүтэ. Чурапчы оройуонун Арыылаах, Кытаанах оскуолаларыгар үорэммитэ. С.А. Новгородов аатынан Чурапчытааҕы педучилищеҕа, онтон Дьокуускайга педучилищеҕа үорэммитэ. Саха государственнай университетын историко-филологическай факультетын ситиһиилээхтик бүтэрбитэ. Профессор А.Е. Мординов философия кафедратын преподавателинэн анаан университекка хаалларбыта. Салгыы Ураллааҕы государственнай университет философскай факультетыгар аспирантураҕа үөрэммитэ. 1972 сыллаахха «Киһи дьолун уонна олоҕун ис хоһоонун хардарыта алтыһыылара» диэн тиэмэҕэ ыйыллыбыт болдьоҕун быдан иннинэ наука кандидатыгар диссертациятын көмүскээн баран, Дьокуускайдааҕы научнай кииннэ баартыйа уобаластааҕы кэмитиэтин быһаарыытынан социологическай чинчийии салайааччытынан, Саха сиринээҕи научнай киин президиумун кылаабынай учуонай- сэкирэтээринэн (1971-1975 сс.) ананан үлэлээбитэ. ГЧИ ыстаарсай, ведущай научнай сотруднигынан, социологияҕа уонна бырааптарга отдел сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ.
Новосибирскай куоракка философияҕа, социологияҕа уонна бырааптарга институкка докторскай диссертациятын «Общее и национально-особенное в семейной культуре народов, не прошедших капиталистический путь развития» тиэмэҕэ 1989 сыллаахха көмүскээбитэ. Кини бу сыллар усталарыгар этика, эстетика, философия предметтэригэр устудьуоннары үорэтэрин тохтоппотоҕо. 1996 сылтан профессор СГУ- ыгар культурология кафедратын арыйан, салайан үлэлэппитэ. Онтон ССРС Наукаларын академиятын философияҕа институтугар «Хотугулуу-илинни норуоттар ыал-кэргэн олохторугар интернациональнай уонна национальнай өрүттэр алтыһыылара» диэн тиэмэҕэ социальнай философия идэтигэр докторскай диссертациятын көмүскээбитэ.
Философ Борис Попов салалтатынан 10 киһи наука кандидата, 3 киһи наука доктора буолбуттара. Борис Николаевиһы Россияҕа, АХШ-гар, Францияҕа, урукку ССРС дойдуларыгар, Болгарияҕа, Чехияҕа, Словакияҕа, Польшаҕа социальнай философия уобалаһыгар, социологияҕа, этикаҕа, эстетикаҕа, культурологияҕа, педагогикаҕа киэн билиилээх специалист быһыытынанбилэллэр. Борис НиколаевичМосква, Новосибирскай, Дьокуускай кинигэ кыһаларыгар 30-тан тахса монографияны, научнай-популярнай, публицистическай, литературнай-критическай уонна үрдүк үөрэх устудьуоннарыгар анаан үорэнэр босуобуйалары, 300-тэн тахса ыстатыйалары суруйбута.
Профессор элбэх теоретическай үлэлэрин уонна публикацияларын түмүгүнэн Россияҕа бастакынан биһиги Өрөспүүбүлүкэбитигэр СО Президенын иһинэн дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах проблемаларыгар Госкомитет тэриллибитэ. Россияҕа бастакынан 19552000 сылларга профессор Б.Н. Попов салайыытынан XX үйэ бүтэһигэр уонна XXI үйэ саҥатыгар СӨ-тин дьиэ кэргэҥҥэ политикатын стратегията уонна тактиката оҥоһуллубута. Дьиэ кэргэҥнэ институт социальнай проблемаларын чинчийиигэ улахан ситиһиилэрин иһин ООН «Кыһыл көмүс» знагын туттарбыттара. Философияҕа, социологияҕа, культурологияҕа, этикаҕа, эстетикаҕа 10-тан тахса үорэнэр пособиены бэлэмнээн, дойду үрдүк үөрэҕин преподавателлэрин ортолоругар улахан сэнээриини ылбыта. «Этика» туһунан бэйэтэ онорбут бырагыраамматынан Россия университеттарыгар, академияларыгар үорэнэргэ аналлаах кинигэни Москваҕа 1999 сыллаахха таһаартарбыта. 2003 сыллаахха үөрэх босуобуйатын онорууга сыралаах үлэтин үрдүктүк сыаналаан, наука уобалаһыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Государственнай бириэмийэтин анаабыттара. Саха Өрөспүүбүлүкэтин наукаларын үтүолээх деятелэ.
1962 сыллаахтан литературнай кириитик уонна публицист быһыытынан биллэр. Бастакы философскай-публицистическай «Олох поэзиятын туһунан» диэн кинигэтэ 1974 сыллаахха бэчээттэммитэ. «Билии» обществотын лекторынан талыллан уһун сылларга айымньылаахтык үлэлээбитэ. Кини ордук кириитикэҕэ, публицистикаҕа уонна эстетикаҕа тахсыылаахтык үлэлиир литературнай талаана көстүбүтэ. Ол курдук «Киһи дьон-сэргэ ортотугар» (1979 с.), «Киһи сыһыаныгар кэрэ туһунан» (1983 с.), «Дьоннор сыһыаннара» (2000 с.), «Киһи киһиэхэ сыһыана» (2009 с.) уо.д.а кинигэлэри суруйбута. Литературнай кириитикэҕэ 1988 сыллаахха «Бигэ эрэллээх дьон», 1994 сыллаахха «Литератураҕа саҥалыы көрүү» уо.д.а. кинигэлэри таһаартарбыта. 1996 сыллаахха «Дууһа экологията» кинигэтэ күн сирин көрбүтэ.
1995 сыллаахха «Дууһа экологията» кинигэ концептуальнай идиэйэтинэн өрөспүүбүлүкэ бэчээтинэн 40-тэн тахса киһи бэйэлэрин көрүүлэрин-санааларын атастаспыттара. Ити идиэйэттэн төрүттэнэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастакы Президена М.Е. Николаев Саха Ороспүүбүлүкэтин Духуобунаска академиятын тэрийбитэ. 2001 сыллаахха «Кудук» кинигэ кыһата таһаарбыт «Биобиблиография докторов наук ЯГУ» диэн ыйынньыкка 376 бэчээттэммит үлэлэрэ ааттаммыттара. 2002 сылга учууталыгар философ А.Е. Мординовка анаммыт «Выдающиеся люди республики» сериянан «Авксентий Мординов» диэн монографията тахсыбыта. Философ Авксентий Егорович Мординовы Саха государственнай университетын төрүттэспит болоһүокпүтүн кимнээх бэрт былдьаһан, сымыйанан холуннаран, ректорыттан уһултарбыттарын, научнай үлэтигэр мэһэйдэспиттэрин туһунан ыраас мууска ууран биэрбитэ.
Борис Николаевич - «СГУ чулуу профессора», «Аспираннар уонна соискателлар чулуу научнай салайааччылара»,«СГУстуденнарынучебнай-методическайпособиеларын чулуу автора» номинациялар хаһаайыннара. Биһиги биир дойдулаахпыт Борис Николаевич Попов-Барылҕан наука араас хайысхаларыгар айан, суруйан хаалларбыт үлэлэрэ үрдүктүк сыаналаналлар, үорэтиллэллэр, олоххо туһаныллаллар.

Книга Г.С. Поповой-Санаайа о Б.Н. Попове

Б.Н. Попов. Көхтөөх дьулуур (философскай эссеттэн быһа тардыы)

Научная школа доктора философских наук, профессора
Бориса Николаевича Попова

Программа всероссийской научно-практической конференции
"ФИЛОСОФИЯ КУЛЬТУРЫ НАРОДОВ СЕВЕРО-ВОСТОКА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ: ПРОБЛЕМЫ, ПОИСКИ",
посвященной 85-летию со дня рождения доктора философских наук, профессора Б.Н. Попова

Благодарственные письма

Сертификаты об участии на конференции

Дипломы (первая секция)

Дипломы (вторая секция)

Дипломы (третья секция)