Бу дьыл сэтинньи 24 күнүгэр Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүгэр саха тылын иһитиннэрэр-биллэрэр эйгэҕэ туттуллуутун сайыннарар, тарҕатар, өрөспүүбүлүкэҕэ икки тылынан саҥарыы, суруйуу тыл култууратын үрдэтэр сыаллаах “Саха тыла – иһитиннэрэр-биллэрэр эйгэҕэ” Саха тэлэбиидэнньэтин 55 сылыгар анаммыт билим кэмпириэнсийэтэ буолан ааста.

Үгэс курдук, кэмпириэнсийэ тыл билимин дуоктара, саха төрүт култууратын тарҕатааччы Людмила Степановна Ефимова алгыһынан саҕаланна. Тэрээһин аһыллыытыгар Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүн дириэктэрэ, тыл билимин хандьыдаата Гаврил Григорьевич Торотоев ыҥырыылаах ыалдьыттары, кэмпириэнсийэ кыттыылаахтарын Саха тэлэбиидэнньэтин 55-с сылынан истиҥник эҕэрдэлээтэ. Салгыы Үөһээ Бүлүү улууһун үөрэх салалтатын начаалынньыга Спиридон Олегович Борбуев Саха сирин үрдүнэн өр кэм устата саҥарбыт “Биһирэм тыл” биэрии ыытааччыта, суруналыыс М.П.Алексеев-Дапсы аатынан олохтоммут истипиэндьийэни үнүстүүт бастыҥ устудьуонугар, 2 куурус маҕыстырааныгар Гурьев Александр Юрьевичка туттарда. Онтон саха үнүстүүтүн аатыттан “Саха” НКИХ сахалыы ыраас тыллаах 12 бастыҥ үлэһитигэр махтал суруктары үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттардылар.

Минньигэс үссэнии кэнниттэн сиэксийэ үлэтэ күөстүү оргуйда. Кэмпириэнсийэҕэ барыта 81 дакылаат киирбититтэн 56 дакылаат сирэй ааҕылынна, 25-һэ кэтэхтэн кытынна. Кэмпириэнсийэ үлэтэ түөрт сиэксийэнэн барда.

Бастакы сиэксийэҕэ (“Саха” көрдөрөр-иһитиннэрэр хампаанньа биэриилэрин тыла-өһө”) тоҕус кыттааччы дакылаатын иһиттибит. Манна ийэ тыл боппуруоһугар тирээн турар кыһалҕаны итэҕэтиилээхтик арыйан, суруналыыс Георгий Белоусов дакылаата киэҥ биһирэбили ылла. Бочуоттаах иккис миэстэҕэ нууччалыы-сахалыы тылбаас салаатын устудьуоннара Иванова Дженни, Сидорова Айыына таҕыстылар. “Кэрэ кистэлэҥэ” биэрии тылын-өһүн ыытааччы истэн олордоҕуна, көрдөрөр матырыйаалы туһанан сыныйан ырыппыттара дииктэргэ үтүө холобур буолла. Бу сиэксийэҕэ Данилова Юлия (ЛҮ-15), Беляев Дьулустаан (ЭС-17), Гаврильева Сандаара (НСТ-15) кыттыылара көрөөччү болҕомтотун тарта.

Бу чөкө буолан баран, хорутуулаах үлэлээх сиэксийэҕэ тыл билимин хандьыдаата, ийэ тыл эмчитэ М.П.Алексеев-Дапсы, “Саха” НКИХ биллэр ыытааччыта Олег Егорович Колесов-Талбан, Саха сирин тэлэбиидэнньэтин, араадьыйатын көмүс куолаһа Эдуард Егорович Рудых, “Үрдэл” национальнай музыкальнай бириэмийэ бырайыагын продюсера Марина Даниловна Пермякова, “Саха” НКИХ салайааччытын солбуйааччыта Михаил Павлович Сергеев кэпсэтиигэ быһаччы кыттан, ийэ тылы сөпкө-сыыһа туттуу туһунан мөккүөрдээх уустук боппуруостар дьэҥкэрдилэр.

Саамай элбэх кыттааччылаах иккис сиэксийэ «Саха литэрэтиирэлии тылын нуормата олохсуйарыгар хаһыат суолтата» буолла. Бу сиэксийэҕэ улуус хаһыатын эрэдээктэрдэрэ А.К.Посельская, Н.Е.Бубякина, А.И.Молокотин сырыттылар. Манна барыта 20 кимиэллээх дакылааччыттан “Таатта” хаһыат эрэдээктэрэ Анна Посельская дакылаата хайҕанна. Бу сиэксийэ бастыҥ дакылааччыттара Кудрина Любовь (М-НСТ-18), Борисова Нарыйа (АБ ПС-17), Стручкова Элиза (М-ПХЛ-18), Бурнашева Мария (ОЖ-17), Михайлова Светлана (М-ПХЛ-18) биһирэбил бириистэри тутан олус үөрдүлэр. Дьүүллүүр сүбэ хаһыат, сурунаал тылын устудьуон аймах ордук сэргээн ырытарын бэлиэтээтэ.

Үһүс сиэксийэҕэ («Иһитиннэрэр-биллэрэр эйгэҕэ тылбаас кыһалҕата») билигин да ситэ быһаарыллыбакка турар нууччалыы-сахалыы тылбаас уустук боппуруоһун туһунан итийэн-кутуйан туран кэпсэтистилэр. Манна Бүтүн Арассыыйатааҕы сонуну тарҕатар “Вести Саха” хампаанньа дииктэрэ Ньургуйаана Филиппова иһитиннэриитэ улахан сэҥээриини ылла. Иккис миэстэҕэ ХИНТуоКҮ-гэр арыллыбыт “Лингвистика. Перевод материалов СМИ (якутско-русский, русско-якутский перевод)” хайысхаҕа үөрэнэ сылдьар иккис куурус маҕыстырааннара сөптөөх идэни талбыттарын өссө төгүл хоннохтоох дакылааттарынан бигэргэттилэр. Кинилэри сэргэ Данилова Сардаана (М-ПерСМИ-17), Попова Виктория (ОЖ-17), Уарова Милена, Дмитриева Алена (НСТ-16) кыттыыларын дьүүллүүр сүбэ болҕомтоҕо ылла.

Төрдүс сиэксийэҕэ («Саха тыла Интэриниэт эйгэтигэр») 11 кыттааччыттан дьүүллүүр сүбэ бастыҥнары бэлиэтээтэ. Манна даҕатан эттэххэ, дьүүллүүр сүбэ модератора мэдэссиинэ билимин хандьыдаата, “Сахалыы Бикипиэдьийэ” дьаһабыла Н.Н.Павлов-Халан таһымнаах үлэлэри инники күөҥҥэ таһаарда. “Литературнай үлэһит” салаа 2-с кууруһун маҕыстыраана, суруналыыс идэлээх Ася Иванова үлэтэ уһулуччу үчүгэй сыанабылы ылла. Бурцева Алина (НСТ-15), Кузьмина Варвара (М-ИиС-17) иккис миэстэҕэ тигистилэр. Үнүстүүппүт маҕыстырааннара Барабанова Надежда (М-РК-17), Бурцев Дмитрий (М-ИиС-18) бочуоттаах үһүс миэстэ буоллулар. “Саха айымньытын Интэриниэккэ киллэрии” диэн бэрт сэргэх дакылаатынан В.П.Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын 7-с кылааһын үөрэнээччилэрэ Адамова Айыына, Охлопкова Уйгууна үлэлэрин дьүүллүүр сүбэ тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.

Кэмпириэнсийэ түмүгүнэн маннык кэпсэтиилэр инникитин даҕаны төрөөбүт тыл сайдыытыгар, харыстаныытыгар дириҥ суолталаахтарын бэлиэтээн туран, Саха Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Саха” национальнай көрдөрөр-иһитиннэрэр хампаанньа М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи бэдэрээлинэй үнүбэрсиэт саха үнүстүүтүн кытта ийэ тыл култууратын үрдэтиигэ тиһиктээх үлэни ыытара наадалааҕын, ыыттааччыларга, дииктэрдэргэ анаан куурустары тэрийэр көдьүүстээҕин туһунан санааларын эттилэр.