Новости

Нэдиэлэ сүрүн сонуннара

  • 22 Октября 2018
  • 756

Нэдиэлэ сүрүн сонуннара

Түүр, монгол тылларын тэҥнээн үөрэтиигэ кэмпириэнсийэ буолла

            Алтынньы 18-19 күннэригэр Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын үнүстүүтэ, чуолаан «Типология языков и межкультурная коммуникация» билим-үөрэхтээһин киинэ (салайааччы – тыл билимин дуоктара, бэрэпиэссэр Прокопьева С.М.) уонна саха тылын хаапыдырата (сэбиэдиссэй – тыл билимин хандьыдаата Чиркоева Д.И.) «Түүр уонна монгол тылларын тэҥнээн үөрэтии» Аан дойдутааҕы билим кэмпириэнсийэтин тэрийэн ыытта. Кэмпириэнсийэ үрдүк таһымнаахтык, киэҥ хабааннаахтык ааста. Ол курдук кэмпириэнсийэҕэ Турция, Казахстан, Америка, Япония, Хайалаах Алтаай, Хакасия, Тыба уонна Арассыыйа атын куораттарын учуонайдара ыстатыйаларынан кытыннылар.

            Маны таһынан Хайалаах Алтаай судаарыстыбаннай үнүбэрсиэтин учуонайдара – алтаистика уонна тюркология бакылтыатын дэкээнэ, тыл билимин хандьыдаата Сурна Борисовна Сарбашева уонна бу бакылтыат алтаай билэлиэгийэтин, итиэннэ илиҥҥи тыллар хаапыдыраларын сэбиэдиссэйэ, тыл билимин хандьыдаата Майя Петровна Чочкина, итиэннэ Осака үнүбэрсиэтин бэрэпиэссэрэ, история билимин дуоктара Такаши Осава кытыннылар, тэрээһини дириҥ ис хоһоонноотулар. Сарбашева С.Б. уруулуу алтаай тылын грамматикатын уратытын кэпсээтэ, корпуснай лингвистикаҕа көһүү туһунан үгүһү сырдатта. Чочкина М.П. түүр омуктар мифологияларын, сиэр-туом майгыннаһыытын кэрэхсэбиллээхтик кэпсээтэ. Такаши Осава Киин Монголияҕа археологическай экспедииссийэҕэ сылдьан булбут былыргы руническай суруктаах музыкальнай инструменын туһунан кэпсээн, сабаҕалааһыннарын билиһиннэрдэ.

            Кэмпириэнсийэҕэ 150-чэ киһи кытынна. Үлэ 8 сиэксийэнэн барда, ол түмүгэ маннык буолла:

“Сравнительно-сопоставительное исследование категории образности тюркских и монгольских языков” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.д., бэрэп. Ефремов Н.Н.): 1 миэстэ – Сандаара Торотоева (ПО-САО-18), 2 миэстэ – Екатерина Кривошапкина (М-СИТСЯ-17), 3 миэстэ – Семен Гаврильев (М-СИТСЯ-18).

“Фонологические и лексические системы тюркских языков в сравнительно-исторической и типологической перспективе” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.д., бэрэп. Алексеев И.Е.): 1 миэстэ – Анна Шкулёва (ЯО-15), 2 миэстэ – Константин Неустроев (ЯО-17), 3 миэстэ – Айталина Брызгаева (М-СИТСЯ-17).

“Грамматические системы тюркских языков в сравнительно-исторической и типологической перспективе” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.д., бэрэп. Филиппов Г.Г.): 1 миэстэ – Светлана Адамова (ЯО-16), 2 миэстэ – Айтал Софронеев (ЯО-16), 3 миэстэ – Лора Пестрякова (ЯО-16).

“Литература тюркских народов” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.д., бэрэп. Окорокова В.Б.): 1 миэстэ – Саргылана Иванова (М-ТЛК-17), 2 миэстэ – Анна Аманатова (ЛР-15), 3 миэстэ – Маргарита Иванова (М-ЯЛ-17).

“Вопросы истории и частной теории и практики русско-якутского, якутско-русского перевода” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.х., дассыан Васильева А.А.): 1 миэстэ – Александр Гурьев (М-СИТСЯ-17), 2 миэстэ – Алена Никанорова (М-ПерСМИ-17), 3 миэстэ – Анита Афанасьева (РЯП-17).

“Проблемы перевода эпических и художественных текстов” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.х., дассыан Собакина И.В.): 1 миэстэ – Алина Бурцева (РЯП-15), 2 миэстэ – Алена Дмитриева (РЯП-16), 3 миэстэ – Сандаара Сидорова (РЯП-15).

“Реализация технологии “Диалога культур” на уроках родного языка, литературы и культуры в школе” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – б.б.д., бэрэп. Поликарпова Е.М.): 1 миэстэ – Прокопий Софронеев (ПО-МХК-15), 2 миэстэ – Сайыына Борисова (ПО-САО-14), 3 миэстэ – Оксана Данилова (М-ТМФ-18).

“Язык как культура” сиэксийэ (бэрэссэдээтэл – т.б.д. Ефимова Л.С.): 1 миэстэ – Айна Бурнашева (СП-15), 2 миэстэ – Сардаана Бочкарева (СП-15), 3 миэстэ – Лерсана Иванова (М-ФиМ-17).

Кэмпириэнсийэ иккис күнүгэр учуонайдар преподавателлэргэ, аспираннарга, магистраннарга, устудьуоннарга аналлаах сэминээрдэри ыыттылар. Түгэнинэн туһанан, Японияттан кэлбит ыалдьыппыт Такаши Осава билим дакылаатын дьоппуон тылыттан сахаҕа тылбаастаан көмөлөспүт Олоҥхо үнүстүүтүн «Эпос и этническая история» сектор сэбиэдиссэйигэр Евгения Егоровна Жирковаҕа дириҥ махталбытын тиэрдэбит! 

Сонуну кэпсээтэ саха тылын хаапыдырата

Саха Өрөспүүбүлүкэтин үүнэр көлүөнэтин судаарыстыбаннай тыйаатыра алтынньы 19 күнүгэр ХИФУ «Сэргэлээх уоттара» култуура киинигэр 27-с театральнай сезонун Былатыан Ойуунускай төрөөбүтэ 125 сылыгар анаан «Кыһыл Ойуун» испэктээкэлинэн арыйда.

Бу испэктээкил ХИНТуоКҮ устудьуоннарын уонна уһуйааччыларын, оскуола оҕолорун, ыҥырыылаах ыалдьыттары саалаҕа толору муста. Сезон аһыллыытыгар, култуура миниистирин солбуйааччыта Марина Силина эҕэрдэ тылын эттэ, тыйаатыр уус-уран салайааччыта Алексей Павлов быйылгы сезоҥҥа коллектив үлэтин былаанын сырдатта. Оттон Елена Васильевна Слепцова–Куорсуннаах айымньы суруллубут историятын билиһиннэрэн ыччат болҕомтотун тарта, дьон бары сэргээн иһиттэ. Испэктээкил режиссера - Карл Сергучев, сүрүн оруоллары: Кыһыл Ойуун – СӨ үтүөлээх артыыһа Федот Львов, Саһыл Ойуун – СӨ үтүөлээх артыыһа Дьулустан Семенов, Оруос Баай – СӨ үтүөлээх артыыһа Петр Андреев толордулар. Испэктээкил өрөспүүбүлүкэ биир саамай улахан саалатыгар туруоруллубута олус кэрэхсэбиллээх, Былатыан Ойуунускай чулуу айымньытын элбэх киһи биир тыынынан көрдө.

Сотору кэминэн тыйаатыр айымньы тула кэпсэтиигэ, төгүрүк остуолга ыҥырар. 


Автор: «Ийэ тыл» пресс-киин.

Разрешено копирование статей, только при наличии активной (кликабельной) ссылки на страницу-источник сайта Северо-Восточного федерального университета. Ссылка должна находиться непосредственно рядом с материалом, должна быть видимой и прямой (без использования java-скриптов).