Муус устар 25 күнэ биһиги үнүстүүппүтүгэр биир бэлиэ күнүнэн буолла. Арассыыйа Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттарын тылларын уонна култуураларын чинчийэр үнүстүүт бочуоттаах дириэктэрэ, тыл үөрэҕин дуоктара, бэрэпиэссэр Гаврил Гаврильевич Филиппов 75 сааһыгар аналлаах тэрээһиннэр чэрчилэринэн устудьуоннары уонна уһуйааччылары кытары истиҥ көрсүһүү буолан ааста.

Көрсүһүү “Үөрэхпит кыһатын бочуоттаах дириэктэрэ” диэн истиэндэни арыйыы үөрүүлээх түгэниттэн саҕаланна. Истиэндэни арыйыыга Г.Г. Филипповы кытта өр кэмҥэ устата биир эйгэҕэ үлэлии сылдьар тыл үөрэҕин дуоктардара, бэрэпиэссэрдэр И.Е. Алексеев уонна В.В. Илларионов кытыннылар, бэйэлэрин тус санааларын үөрүүлээх быһыыга-майгыга эдэр көлүөнэ ыччакка эттилэр. Бу арыллыбыт истиэндэ идиэйэтин, сүрүн ис хоһоонун тыл үөрэҕин хандьыдаата, дассыан Надежда Анатольевна Ефремова толкуйдаабыт. Манна Гаврил Гаврильевич төрөөбүт тыл эйгэтигэр уһаарыллан тахсарыгар күүс-көмө буолбут, ииппит-такайбыт учууталларын, сүрүн үлэтигэр тирэх буолбут дьонун уонна кинини утумнааччылар, үөрэнээччилэр хаартыскалара киирбит. Маны таһынан үөрэх кыһатыгар анаан суруйбут кинигэлэрэ бааллар. Бу истиэндэ Г.Г. Филиппов үлэтин толору сырдатар.

Көрсүһүү иккис түһүмэҕэр үнүстүүт устудьуоннарыгар “Самныбат санаалаах саха саарына” диэн документальнай киинэни көрдөрдөрүлэр. Бу киинэттэн Г.Г. Филиппов туһунан элбэҕи биллибит. Ол курдук кини тус олоҕун, дьонун туһунан, устудьуоннаабыт эдэр сылларын уонна наука суолугар тиэрдибит ытыктанар учууталларын Елизавета Ивановна Убрятова, Николай Демьянович Дьячковскай туһунан. Учууталбыт улахан учуонайдартан төрөөбүт тыл кэрэ эйгэтигэр уһуйуллубутун, оччоттон-баччаҕа диэри элбэх үөрэх кыһатын учуобунньуктарын оҥорбутун, саха тылын оскуолаҕа үөрэтии тыын боппуруоһун туруорсан олоххо киллэрбитин туһунан сөҕө-махтайа көрдүбүт. Кини үлэтин сүрүн чинчийэр хайысхалара - аат туохтуур, туохтуур функциялара уо.д.а.

Көрсүһүү саамай суолталаах түһүмэҕинэн Г.Г. Филиппов тыл этиитэ буолла. Кини биһиги үнүстүүппүт историятын туһунан кэпсээтэ, салгыы сайдар хайысхаларга олус суолталаах сүбэни-аманы биэрдэ. Биһиги Сахабыт сирин биир киэн туттар төрүт салаатыгар үөрэнэ сылдьарбытын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Норуот инники олоҕун, култууратын, тылын-өһүн кэлэр кэнчээри ыччакка төрөөбүт тылынан иитии-үөрэтии тыын боппуруос буолбутун чорботто. Онуоха аҥаардас саха тылын дьиссипилиинэтинэн эрэ муҥурдаммакка, үнүстүүт туох баар биридимиэттэрин сахалыы тыыннаан, өйдөтөн үөрэтэр көдьүүстээх буолуоҕун эттэ. Оччоҕо норуот бэйэтин төрөөбүт тыла көлүөнэттэн-көлүөнэҕэ бэриллэн сайдыа, үүнүө, чэчириэ, норуот бэйэтинэн киэн тутта ааттанар кыахтаныа, тылбыт киэҥ эйгэҕэ тахсыа диэтэ.

Ити курдук биһиги ытыктыыр аҕа уһуйааччыбыт, Арассыыйаҕа биллэр улахан учуонай, сатабыллаах салайааччы, саха төрүт салаатын төрүттээбит, сайыннарбыт киһи, уран тыл дьылҕатын туруулаһааччы Гаврил Гаврильевич Филиппов этэр тылын истэн элбэҕи өйдөөтүбүт. Маннык бэлиэ көрсүһүү буолбута ыччаты үтүөҕэ-кэрэҕэ угуйар, тыллах норуот күүстээх норуот диэн санааҕа тиэрдэр.